Gambia van dag naar dag, dit deel probeer ik iedere dag aan te vullen

Maandag 4 november vertrok ik vroeg vanaf René zijn huis naar Schiphol. Het was maar 10 minuutjes rijden. Het was een bijzondere dag waar ik al vele jaren, eigenlijk al vanaf mijn jeugd, over had gedroomd. Ik was niet zenuwachtig,  maar was wel erg nieuwsgierig wat mij te wachten stond. Ik had werkelijk waar geen idee. Ik had het voorrecht dat ik geen cultuurschrok zou krijgen, want de derde wereld heb ik al vaak mogen bezoeken. In Banjul werd ik opgehaald door Alhagie. Daar stond ik dan met veel te warme kleren aan. Een vest met spijkerbroek en gympen. Ik wist al gelijk dat ik bij aankomst op de compound dit niet meer zou dragen. De temperatuur was hoog, 35 graden met een gevoelstemperatuur die tot de 38 graden zou oplopen. 

Alhagie wachtte mij op, ik herkende hem van de foto die door Petra was opgestuurd. We gingen eerst een simkaart voor de telefoon kopen en geld wisselen.

Aangekomen op de compound maakte ik kennis met de andere 6 vrijwilligsters en Mariama, de persoon die ons de komende weken zal voorzien van eten en drinken. Tot mijn grote verbazing stonden de 14 verhuisdozen al op de veranda. Ik had dus nog wat te verdelen, zoals kleding, speelgoed en medisch materiaal. 

Het is hier in de avond om 19 uur erg donker, dan ga je er vaak niet meer op uit. Onze compound ligt ongeveer 3 km vanaf de hoofdweg in Tanji. Ik had eerder het verzoek gekregen om spellen, kaarten  en boeken mee te nemen om dit te kunnen gebruiken in de avonduren.  Ook de locale bevolking doet vaak mee, dat is erg gezellig.  Vooral het spel Party and go zorgt ervoor dat de tranen over onze wangen rollen. 

Dinsdag 5 november 

Vandaag ging ik met Luka naar de privé school om te werken. 3 klassen nursery en 3 klassen primary. Totaal ongeveer 250 leerlingen. Nadat ik  kennis  had gemaakt met de directeur werd ik losgelaten en moest ik maar kijken wat ik er van wilde bakken. Dat was wel even wennen. Wat moest ik nou doen. . . Ik koos voor de allerkleinste, omdat Fatou de juf mij het meeste aansprak.

In de middag ging ik naar de turntable in Brusubi, om taart en kaarsjes voor mijn verjaardag te bestellen. Een vrouw, Hadi genaamd, die op ons terras werkte ging spontaan met ons mee. We hadden een gezellig gesprek en gaven haar daarna een lift naar huis.

Woensdag 6 november 

Tijd om meer initiatief te tonen. Ik had een kleurenspel en Twister meegenomen om met de kinderen te spelen. De voorbereidingen waren intens in de klas. Een uur lang werd er geprobeerd de kinderen zingend te leren wat links, rechts, hand en voet was. Eerst in Madinka en toen in het Engels. Uiteindelijk heeft dit onvoldoende opgeleverd waardoor we zelf een eigen draai gaven aan het spel.  Dit was erg leuk, de kinderen mochten in groepjes van 4 mee naar buiten. Om 12.50 gaat de schoolbel en mogen de kids naar huis toe. De meeste kinderen eten mee op school, maar dan moet er wel geld meegegeven worden door de ouders anders krijgen ze niets.

Wij zijn met 4 vrijwilligers, Luka, Yolande, Evy en ik naar het voor mij bekende strand geweest bij  Mansea. Leuk dat er een aantal locals mij nog konden van januari van dit jaar. Ik heb mijzelf een massage kado gedaan had, omdat ik een spier in mijn nek had verdraaid. Daarna was ik blij dat ik de juiceman terug zag. Hij herinnerde zich de verhalen die ik met hem gedeeld had in januari dit jaar. Hoe mooi is dat. Ik heb beloofd dat ik bij een volgende ontmoeting kleding zou geven.

Donderdag 7 november 

Vandaag ben ik jarig. Nou dat wist ik al snel toen  ik mijn ogen open deed en zag dat ik werd overspoeld met vele lieve whats app berichten. Ik werd zingend onthaald bij het ontbijt, wat was dat leuk. Daarna naar school. Luka ging niet mee omdat ze haar been had geblesseerd een dag tevoren met paard rijden. Onder weg naar school, besloot ik op het laatste moment toch dat ik de hele school wilde trakteren op een Lolly. Nou dat heb ik geweten hoor. Ik zeg zou vaak tegen mijn eigen kids dat ze niet  alles op het  laatste moment moeten doen en nu wist ik wel waarom . .   7 shops heb ik moeten afgaan om 250 lollys te kunnen kopen en iets lekkers voor de docenten te kopen. Hartverwarmend werd ik toegezongen door de kids. Een jongetje uit mijn klas ging mee om te trakteren bij de andere klassen. Ik moest erg lachen toen  ik in een klas kwam waar de docent in slaap was gevallen.  In de middag hebben we op de versierde compound gebak gegeten. Ik had 55 kaarsjes gekocht, die je niet uit kon blazen. Voelde me op dat moment nog lang geen 55,maar jaren jonger.  Erg gelachen. We aten zonder schoteltjes op de grond. Zo eten de Gambianen altijd. Iedereen kon een hap eten Tot dat ze verzadigd waren. Daarna de overgebleven taart uitgedeeld op straat. Dit ging vanzelf toen ik eenmaal minty riep. Hahaha.

Daarna met elkaar naar een locale voetbalwedstrijd geweest. Veel plezier gehad. De kinderen rondom ons kregen regelmatig een tik met een paraplu van de grensrechter, omdat ze bijna in het veld zaten.

In de avond tjembee  en dans op de compound met een gezellig kampvuur rondom.  Het was een verjaardag die ik niet snel zal vergeten. 

Vrijdag 8 november 

De kinderen hoeven vandaag geen schooluniform aan omdat het vrijdag is.  Zij leerde vandaag de letter A. Een half uur lang werd de volgende tekst opgedreund; turn round, up, down, tail.

Daarna op het schoolbord oefenen en ieder op een eigen blaadje. Dat viel niet mee omdat ze amper wisten hoe ze het potlood moesten vasthouden. Vervolgens brak met  een regelmaat de punt. Ik heb dus vele potloden mogen slijpen.  De kinderen waren vandaag vroeg klaar. We hebben toen nog een kijkje genomen in het locale ziekenhuis. Daarover later meer omdat ik na volgende week in het ziekenhuis ga werken.

Zaterdag 9 november 

Vandaag is het zaterdag. Ik heb een lekkere dag om even tot rust te komen. Eerst even mijn was gedaan, toen even bellen naar Nederland. Baboo had zijn eerste training in het koude Nederland gehad en was benieuwd naar zijn resultaat. Daarna bananendozen gesorteerd,  zodat ik weet wat waar in zit. 

Vanmiddag alleen op stap geweest. Wat een mooie ervaring. De rest van de groep ging shoppen, maar daar paste ik dit keer voor. Ik had wat spulletjes meegenomen om weg te geven. De kleine kinderen begrepen niets van de puzzel, maar hun oudere broer kreeg het tenslotte wel voor elkaar om de puzzel passend te maken. Vlak erna kreeg ik omdat ik een rompertje weggaf een baby in mijn handen gedrukt. Kinderen blij met bellenblaas. Verderop bij een andere compound een tennisbal weggegeven. Deze kinderen liepen mee omdat ze Arabische les hadden. Zij hadden een houten plank waar het alfabet op stond.  Ik kon er geen teken van herkennen. Donna haar kledingline loopt hier beter dan in Nederland, volwassen vrouwen kwamen aangehold om ook met de nieuwste mode mee te kunnen doen. Ik kreeg dorst. Vele stalletjes waren dicht, ik had de kinderen op straat een lolly beloofd,  dus kwam ik uiteindelijk toch aan mijn trekken. Dit keerde kocht ik maar 10 lollys ipv 250 die ik met mijn verjaardag trakteerde op school. Aangekomen bij de Moskee hoorde ik mijn naam roepen. Het was Alhagie die mij een lift naar de compound gaf. Op de compound ben ik door Mieke en Andrea geholpen om een reislog aan te maken

 In de avond om 22.30 uur, vertrokken we als een stel pubers met 2 auto's naar de disco Chossaan. Daar lekker gedanst en een cocktail, pinacolada gedronken. Later door naar een andere nachtclub Aquarius, om 4 uur waren we moe en voldaan  thuis. 

Zondag 10 november

Lekker uitgeslapen en met Alhagie uitgebreid gesproken over normen en waarden in dit land. Hij vertelde dat wij als toerist geen bedelaars moesten maken van de kinderen. Ik snap zijn verhaal, maar het is wel moeilijk. Hij vertelde dat wij niet in mogen gaan als de kinderen een snoepje vragen, omdat ze dan weten dat wij blanken altijd iets geven als zij daarom vragen. Het gevolg daarvan is dat je nooit ergens stil kan staan, zonder dat je een bedelend kind ziet. Pff, ik ga eraan werken, maar dat wordt wel een hele uitdaging.

In de middag met Luka op stap geweest. Zij is onze jongste vrijwilligster van 18 jaar. We worden door iedereen als moeder en dochter gezien en hebben besloten om het maar zo te houden. Wandelend naar de highway, daarvandaan met de bushtaxi verder. Voor 25 cent worden we dan naar de rotonde gebracht. Onderweg drankje bij Baobab gedaan en toen naar het apenbos. Een aap vond het nodig om aan mijn jurk te hangen, maar kon hem gelukkig afleiden met een paar pindanootjes. Boven ons sprongen ze hoog in de bomen van de één naar de andere tak. De babyaapjes werden beschermd door hun moeder. Via de achterzijde van het bos door naar het strand, waar we gingen wandelen naar de Nederlandse tent Woodies. Genoten van een heerlijke cocktail en een overheerlijk kipsatetje. We kwamen bekende tegen die we hadden ontmoet in de disco. Met de gewone taxi weer terug voor 250 dalassi, dat is omgerekend ongeveer 5 euro. Het bedrag konden we afpingelen omdat we zeiden niets te verdienen met ons vrijwilligerswerk. Mensen tonen hiervoor veel respect, hoe mooi is dat.

Maandag 11 november 

Vandaag koos ik ervoor om naar de oudste kindertjes te gaan. Zij zijn 13 of 14 jaar, 3e klas Primary school. We begonnen met vouwles. Antoinette de moeder van Freek, had gekleurd a4 papier meegegeven. We gingen vliegtuigjes vouwen en vervolgens kijken welk vliegtuig het verste weg gegooid kon worden. Daarna ging de les beginnen. Klassikaal werden er keer sommen geleerd, daarna moesten de kinderen dit in groepjes zelf uitoefenen. 

Daarna werd er verkeersles  gegeven. Staps gewijs moesten de kinderen de regels van het verkeer leren. Als het goed is moeten ze nu weten hoe ze veilig kunnen oversteken. 

Vervolgens geschiedenis gehad. Het ging over het leven van de eerste mensen op aarde. Ik kon foto's terugvinden op Google, dit was een aangename aanvulling voor het geen de meester aan het vertellen was. Naast het schoolbord en 3 schoolboekjes is er verder geen lesmateriaal aanwezig. Belangrijke lessen worden uitgewerkt door de docent op een groot blad en dit wordt vervolgens het hele schooljaar aan de muur gehangen. 

We zouden een lunch in een locale shop halen, maar deze was net dicht.  Gelukkig kon ik voor 9 cent nog een zak popcorn kopen, waardoor mijn maag weer lekker was gevuld.

Na de lunch met Alhagie naar het grootste privé ziekenhuis van Gambia geweest; Afrimed. Ik dacht op sollicitatiegesprek te gaan, maar Afrika is Afrika niet als mijn afspraak ook bij hun in de agenda zou staan. We kwamen dus min of meer voor niets. De arts die formulieren had moeten ontvangen was er niet en zou nog 2 weken weg blijven. Gelukkig kon een collega het uiteindelijk overnemen als de juiste formulieren vanuit Nederland opnieuw opgestuurd zouden worden. Mijn diploma was er ook niet bij, maar uiteindelijk heeft René die van mij gevonden en doorgestuurd,  lang leven het digitale netwerk . . .We hebben een rondleiding door het gehele ziekenhuis gekregen. Eerste indruk was dat het stukken schoner was dan het lokale ziekenhuis en dat de vloer was betegeld.  Ik schrok wel even bij de wasruimte want ze hebben in het ziekenhuis geen wasmachine,  alles wordt hier met de hand gewassen. Buiten stond een tafel met 2 bankjes, dat was de personeelskantine. Er is een vrouwen en mannenafdeking met elk 4 bedden, mochten deze bedden vol zijn, dan mag je als patiënt zijnde ervoor kiezen om op een bijgeschreven stoel te worden verpleegd. Bij binnenkomst moeten mensen zich net zoals in Nederland zich eerst laten inschrijven, vervolgens moeten zij bij iedere deur die zij open doen apart betalen. Heb je geen geld, dan heb je pech en kan je ervoor kiezen om de fractuur of andere klacht thuis op alternatieve wijzen te laten verhelpen of je gaat terug naar huis op zoek naar een sponsor, waardoor je uiteindelijk toch wordt behandeld. Er zitten daar 3 huisartsen, patiënten kunnen zonder afspraak naar de arts, mits ze vooraf betalen.

Ik heb vanmiddag ook nog een doos met kleren op het strand afgeleverd,  waar juiceman werkt of te wel de man die in januari voor ons lekkere verse sapjes maakte.

Op de compound kwamen na 5 uur eer terug. We hebben lasanga gegeten op Afrikaanse wijze. Ik durf volmondig te zeggen dat mijn voorkeur uitgaat naar de Italiaanse lasagne.

Dinsdag 12 november 

Vandaag heb ik vrij genomen van school omdat ik zou helpen met het wegen van de baby's. 

De dag begon vroeg, om 8 uur werd ik verwacht bij het lokale ziekenhuis. Daar aangekomen stonden er zeker al 50 moeders met kindjes op de rug of zogend aan de borst te wachten  om gewogen en gevaccineerd te worden. Omdat ik als overtollig personeel aanwezig was werd mij gevraagd om naar een moeder te gaan die 8 cm ontsluiting had. Zij lag daar alleen en haar familie zat in de wachtkamer te wachten. Om 9 uur werden de weeën heviger en stonden we plots met 4 Nederlanders,  waarvan 1 arts om haar bed. De lokale vroedvrouw was er nauwelijks bij betrokken omdat ze dacht dat wij het wel zouden redden. Het is voor mij een indrukwekkende ervaring geweest. Even waren we bang dat het kindje niet meer zou leven toen we hoorden dat de moeder een hoge dosering oxycontine had gekregen. Dit middel zorgt er voor dat de baarmoeder samentrekt, waardoor de bevalling spoediger zou kunnen verlopen. Als dit te hoog is gedoseerd kan het ongeboren kind komen te overlijden. Na 1.5 uur is het kindje geboren. Ik heb geholpen met puffen, masseren, knieën op trekken en kin op de borst te doen. Tijdens het persen verloor moeder ontlasting en moest braken, wat is het dan moeilijk als er niet voldoende onderliggers en schoonmaakmateriaal aanwezig is. Het ontbrak ook aan een navelklem, dus werd er gekozen om de navelstreng af te binden met een stukje verband. Tijdens het hechten heb ik het kindje ingewikkeld in een doek. De nageboorte wordt meegenomen naar huis en daar begraven.  Het kindje had geen kleding. Ik ben naar de compound gelopen om wat kleertjes te halen. Er waren nog een paar luiers, maar deze waren veel te groot, dus dan maar geen luier. Direct na de bevalling kon moeder zich douchen en na een paar uur gingen zij naar huis. Ik heb nog even gekeken bij het vaccineren van de baby's.

Daarna ben ik gevraagd door het vaccinatieteam om  mee te gaan naar een school waar 2000 kinderen zitten. Zonder twijfel en lunch ging ik mee om te helpen vaccineren. De auto/ambulance waar dit team in zat moest eerst door 4 man worden aangeduwd, ik ging met Brakary op de brommer.

Wat er gebeurde op het schoolplein zal voor altijd op mijn netvlies blijven staan. Vele kinderen en dan bedoel ik echt veel, stonden te kijken hoe ik de kids mocht vaccineren. Er waren 4 mensen bezig met de administratie,  want digitale verwerking bestaat hier niet. Ik heb alleen ongeveer 150 meisjes geholpen aan een  prik. Deze prik wordt grotendeels door  het rijk en sponsoring betaald. De kinderen werden  gevaccineerd  tegen baarmoederhalskanker. Ieder kind was bang. Een kindje was vooraf niet te troosten,  zij rende weg, werd terug geroepen,  één  medewerker stond op haar voet en toen werd zij door 4 personen vastgehouden,  waardoor ze uiteindelijk toch de prik kreeg. Ik heb iedere injectie zelf klaargemaakt en gegeven. Tussendoor gingen mannelijke collega's naar de moskee om te bidden. In een zeer korte pauze kreeg ik een ovenschotel aangeboden. Bakary vertelde niet getrouwd te zijn, omdat hij geen geld zou hebben om zijn vrouw te kunnen onderhouden. Ook vertelde hij dat hij zijn verjaardag nooit viert, omdat ook dat heel veel geld kost. Gemiddeld verdienen de mensen hier met een fulltime baan 80 euro per maand. Ik kan me goed voorstellendat he dan geen 18 euro overhoudt voor een verjaardagstaart. 

Om 18 uur was ik moe en voldaan thuis. Heb een pussend wondje op mijn voet, wat ik direct ging verzorgen. Moe, voldaan en dankbaar ging ik om 21 uur naar bed.

Woensdag 13 november

Vandaag op school 2 verschillende soorten vermenigvuldigen geleerd. Daarna wat Nederlandse spelletjes gedaan, bv balletje balletje. Make a lot of fun. Na de pauze genoten van een blikje ham, dat we eerder deze week hadden gekocht in de stad. Ik wilde dit delen met het personeel,  maar vanwege hun geloof mogen zij geen varkensvlees eten ( moslim). Toen naar school.  Tot mijn verbazing kwam ik een groot schilderwerk tegen waar op stond dat deze school van 2000 kinderen ooit is gesponsord door de rotary Den Haag/ Kijkduin. Ik heb gesproken met de directeur en hij vertelde dat de rotary 10 jaar geleden heeft geholpen met de bouw van een aantal klaslokalen.  Deze lokalen durven ze nu nauwelijks meer te gebruiken ivm instortingsgevaar. Vloeren zijn stuk, plafond lekt aan alle kanten, omdat er ijzeren platen zijn weggewaaid, gaten in de muur, omdat het cement uit elkaar valt. Nu geen sponsors meer, ik voel dat er weer een nieuwe uitdaging voor mij staat te wachten. Maar helaas heb ik dit gevoel niet iedere dag, maar ieder moment van de dag. Je bent in staat om alles van jezelf weg te geven, want ik heb de mogelijkheid om thuis direct weer iets op te bouwen. Mensen zijn hier blij met werkelijk alles. Dat is niet uit te leggen.

Nadat ik de directeur had gesproken werd ik gebeld door Baks, hij vroeg of ik hem wilde helpen met vaccineren want ze liepen redelijk uit met het injecteren .  Ik ben liftend naar de hoofdweg gegaan en daar werd ik door Baks opgehaald met de brommer. Daar zat ik dan met mijn wapperende witte jas, op naar een andere school. Ik heb 3 klassen gevaccineerd,  één groot avontuur voor de hele school.  Als de kids de kans kregen stonden ze allemaal om mij heen. Met een regelmaat werden zij door de docenten weg geschreeuwd of zij kregen een tik met een tak. Na schooltijd ging iedereen op de knieën om te bidden. De mannen voorop en de vrouwen gesluierd erachter. Moe en voldaan werd ik met de brommer naar huis gebracht. Als dank kreeg ik een armbandje van Baks, die hij zelf draagde, het was niet veel wat hij mij gaf, maar het kwam vanuit zijn hart,  hoe mooi is dat.

Na het douchen en verzorgen van mijn wond terug naar zee voor een bbq met kampvuur, djembés en dans. Helaas gaat mijn rechter oor ook een beetje tegenwerken, hij zit al een week dicht, waardoor ik steeds minder ga horen.  Oud worden en oud zijn heet dat geloof ik. Neusspray helpt niet.  Ik heb een oorspuit bij me, misschien kan een collega mij morgen van de probleem afhelpen.

Om 22.30 uur  gingen we naar huis.  Ik reed met Mohammed mee, één van o onze locals. Voor 100 dalassi, dat is ongeveer 1,75 was ik weer veilig thuis.

Donderdag 14 november 

Vandaag hebben we de kinderen een onvergetelijke knutselochtend bezorgd, hoe mooi is dat. We hebben zelf waterflessen verzameld en deze afgeknipt, zodat ze zelf een eigen pennenbak konden knutselen. Zoiets hadden ze nog nooit gedaan.  Ook de leraar was hiervan diep onder de indruk. Na afloop stonden de kinderen in de rij en mochten ze om de beurt een pen of stift uitzoeken.

Een  van de kinderen was vandaag jarig. Zij hebben geen geld om hun verjaardag te vieren, laat staan dat ze een kado krijgen. Ik heb vandaag mijn armband, die ik had gekocht op de markt in Ibiza kado gegeven. 

Later op de ochtend kreeg ik een app van Baks, ik ben zijn helpende hand bij het vaccineren.  Hij schreef een tekst, die al naar het Nederlands was vertaald en die ik graag thuis zou willen inlijsten;

Elke ochtend brengt je nieuwe verwachtingen en nieuwe kansen. Mis ze niet terwijl je slaapt. Goedemorgen 😃
Een vriend als jij kan het leven echt opfleuren als een gegrilde kip, het ziet er goed uit aan de buitenkant en smaakt nog beter aan de binnenkant GELUKKIG GELUKKIG OCHTEND AAN JE

Vanmiddag van 13.30 tot 18.00 uur aan het darten geweest op school. Ongelooflijk de hele klas komt in een keer aan op het schoolplein en staan in een lange rij te wachten voor een prik. Gaan ze lachen of zijn zij niet stil of is de rij niet recht genoeg dan worden ze aangeschreeuwd door de directeur die de gehele middag achter mij zat. Hey, wordt er gesnauwd, keep your line!!!! Ik kan het niet laten om de kinderen ontspannen op me af te laten komen, waardoor er wel eens gelachen wordt, oeps.  . .

Als er een leerling bang is wordt de hele rij aangestoken.  Ik probeer dan even de tijd te nemen, maar mijn collega van de administratie die  kauwend een dop van de spuit in haar mond heeft, gaat recht op het kind af, staat op haar voeten,  neemt haar in de houdgreep en spuit dwars door het uniform heen, brrrr ik denk dat ik zo een 200 kinderen heb gevaccineerd vanmiddag. Ik ging met Baks als laatste van de school weg. Onderweg nog even een videochat met René en Baboo. Daarna domada gegeten en op tijd mijn kooi in, want het was een intensieve dag. Ik kreeg een compliment van de directeur en hij bedankte mij hartelijk voor mijn inzet.

Vrijdag 15 november 

Vandaag was mijn laatste dag op school.  Het was bijzonder, volgende week is de school aan de beurt om gevaccineerd te worden, de meiden hebben gevraagd of ik daar aub mee wil helpen, want ze willen alleen door mij worden geprikt. Ik heb gezegd niks te kunnen beloven,  maar dat ik mijn best ga doen. Vandaag was er een quiz tussen 2 klassen. De quizmaster was de directeur.  De kids waren vreselijk fanatiek en voor ieder goed beantwoord antwoord werd er geklapt. Er werden vragen gesteld zoals waar ligt de Gambia rivier,  wat is de hoogste berg, welke dieren hebben blauw bloed, hoe kan je je beschermen tegen malaria, waar blijft de urine in je lichaam voordat je het uitplast, welk dier is geen insekt enz enz.

Ook heb ik naar huis gebeld, de kinderen mochten vragen stellen aan Sando op kantoor. René heeft zijn huis laten zien. Het meest onder de indruk waren ze over zijn karpers en de ijsblokjesmachine. Zij wilden met mij mee naar Nederland, heb ze gezegd dat ze alleen een tikket kunnen betalen als ze goed leren, waardoor ze later een goede baan kunnen krijgen. 

Om 11 uur zou ik worden opgehaald, maar vergat even dat dit  Gambiaan tijd was. 1.5 uur heb ik met Oumie en nog een paar kids gewacht buiten het schoolplein.

Op de nieuwe school aangekomen eerst een paar flessen gemberdrank gekocht,  heerlijk en gezond. Mariama en haar collega's hadden de ochtend al geprikt. Zij vond het niet nodig om al het afval in de prullenbak te gooien, wat een rotzooi zeg. Het schoolplein lag al vol met plastic en zooi, nu liet zij ook alles op de grond vallen, wat uiteindelijk deels was weg gewaaid. Ze zei later alles wel op te ruimen, maar toen het tijd was om te gaan liet ze mooi alles liggen. Omdat ik hier toch als vrijwilligster werk heb ik haar zooi maar opgeruimd. Later alles op kantoor weggebracht in Sanyang. Daarna rondleiding gehad en veel geleerd over het leven in Gambia op een geweldig mooi strand. Ik ben alleen met de taxi terug gegaan naar de compound. Op de compound waren ze gezellig  een spelletje aan het doen. Ik heb mijn uniform uitgedaan en gewassen, het bijzondere was  dat mijn mouwen aan de binnenzijde nog viezer waren dan de buitenzijde, dit komt door het zweet en stof.  Ik doe zo nog even een drankje bij het kampvuur en ga daarna mijn bedje opzoeken.

Zaterdag 16 november 

Vandaag is het weekend. Eindelijk tijd om mijn was weg te werken met koud water. Helaas werd het er niet schoner op dus besloot ik de wasvrouw in te schakelen met succes. Daarna boek gelezen, geschreven door Petra van de Heuvel, zij is de persoon die de stichting future for young  people heeft opgezet. Aanrader om eens op deze site te kijken. Daarna alleen erop uit. Getracht om alleen naar de hoofdweg te lopen, maar ik werd in verleiding gebracht door de bushtaxi. Het lijkt wel of deze bus nooit vol genoeg kan zijn. Ik kreeg een kind op schoot gedrukt zodat we makkelijk met te veel passagiers verder konden. Voor 20 cent werd ik naar de rotonde in het centrum gebracht. Daar ben ik uitgestapt omdat de bushtaxi anders rechtdoor zou rijden en ik niet op de  juiste plaats zou aankomen. Ik ben tot mijn verbazing in een villawijk terecht gekomen. Hier wonen de rijke toeristen die daar iets hebben laten bouwen. Onderweg kwam ik iemand tegen die mij veel mooie planten heeft laten zien. Ook heeft hij mijn wondje op mijn voet verzorgd met het sap van een plant, dat zou er voor moeten zorgen de ontsteking verder tegen te gaan. Katoen boom gezien. Hij vertelde alleen iets met het blad te kunnen doen, omdat ze geen dure machines hebben om het katoen te verwerken. Aangekomen bij dolfijn restaurant even uitgerust. Ik kreeg even de hoop om dolfijnen echt te zien springen, maar helaas. De boot die er lag om de zee op te gaan was al jaren stuk en er was geen geld om de motor te laten repareren. Er liep een Gambiaan 1.5 uur met me mee en vertelde veel over het leven in the Gambia. 1 december is er een verkiezing, dat wordt voor iedereen een spannende dag. De president die nu baas is, mag normaal 5 jaar aan het hoofd staan. Misschien wordt hij nu na 3 jaar weggestemd. Als dat zo is, dan wordt er gezegd dat het leger de opdracht krijgt mensen te verbranden met heet water. Laten we hopen dat deze dag niet uit de hand zal lopen. Ik liep heerlijk verder over het brede strand met mijn voeten door het water. Aangekomen op mijn favoriete  strand Mansea heb ik mensen ontmoet die ik eerder in januari heb mogen leren kennen. Ik was doodsbang, want ik heb een dode grote snakefish vastgehouden. Daarna werd  het schemerig. Ik realiseerde me dat ik te laat was om voor het donker op een veilige plek aan te komen. Ook al was het bekend terrein voor me, was het spannend en voelde ik me niet op mijn gemak. Heb nog wat gedronken in Mansea hotel en kreeg gratis eten aangeboden omdat de mensen respect hadden over mijn werk hier. Het is met geen pen te omschrijven hoe anders het leven hier is als je niet als toerist, maar als vrijwilligster werkzaam ben. Ik ben dankbaar dat ik de kans heb gekregen en geniet niet met volle teugen van. Mensen hebben hier nauwelijks iets, maar klagen nauwelijks. Iedereen zorgt voor elkaar. De meeste mensen  leven hier op een compound, opa, oma, vader, moeder, ooms, tantes, neefjes en nichtjes hebben elk een kamertje voorzien van stoel en bed, de overige ruimte wordt met elkaar gedeeld. Het leven is hier veel relaxter, alles gaat op zn Afrikaans, waarbij tijd vaak geen rol speelt. De taken op de compound zijn verdeeld. Soms zijn er  maar 1 of 2 mensen die wat verdienen en zorgen dan dat er voor dat geld 20 tot 30 man kunnen eten. Gemiddeld verdienen de mensen hier 50 euro per maand. In de avond met alweer vreemde mensen koffie gedronken langs de hoofdweg, een soort ontmoetingsplek waar de vrienden iedere avond bij elkaar kwamen. Daarna door taxi naar huis gebracht, hij vertelde nog nooit zo ver het laten dorp in gereden te zijn. Gelukkig wist ik inmiddels een beetje de weg. Ik mocht alleen de taxi verlaten als ik mijn telefoonnummer zou geven, dat heb ik tenslotte maar gedaan, want het is een tijdelijk Gambiaans nummer.  Ik heb een heel avontuur alleen doorstaan vandaag. Inmiddels weet ik wél dat veel Gambianen opzoek zijn naar een blanke vrouw en daar meer dan hun best voor  doen  om dit te laten blijken. 

zondag 17 november 

Met Alhagie bij arm gezin kleding weggebracht die ik had meegenomen vanuit Nederland. Daarna alleen naar Franco in gelopen, 1 km bij onze compound vandaan. Leuke lodge met mogelijkheid om een workshop te volgen; djembéles, batikken en een zandschilderij maken. Ik heb daar nu een strandjurkje laten maken, die over 2 dagen klaar moet zijn, ben benieuwd.  In de middag om 3 uur met de boot een tocht gemaakt op de Gambia rivier. Heerlijk relaxen op een strandbed, dat doet een mens goed. Ik zou bijna vergeten wat het doel van deze 6 weken is.

Maandag 18 november 

Even na 7 uur zaten we aan tafel om voor het ontbijt.  Na 50 minuten wachten kwam het eten. Toen  zijn Yo en ik naar onze nieuwe betrekking gegaan in Afrimed ziekenhuis.  Zij ging naar de traumatologie en ik als verpleegster langs de bedden. Bij iedere patiënt werd er een bloeddruk opgenomen. het zuurstof gehalte bepaald, temp opgenomen, pols opname, controle ademhaling en het bepalen van het suikergehalte. Mijn oor zat nog steeds dicht,  ik heb geen controles bloeddruk gedaan, maar vertelde morgen mij eigen apparaat mee te nemen waar je geen stethoscoop bij nodig hebt. 

Daarna met arts naar de ic, patiënt heeft al dagen geen heparine om te antistolllen, door een miscommunicatie is niemand daar achteraan gegaan en is het momenteel niet leverbaar.  Dit middel is van levensbelang pat omdat hij een vernauwing heeft in zijn hartkleppen. De inr waarde wordt met spoed geprikt,  dit geeft de stollingstijd aan. Ik zag nog een longfoto  hangen , maar volgens arts was deze foto moeilijk te beoordelen,  er zou al te veel met de pat zijn gebeurd. 

In de middag bij Tejos pannenkoeken gegeten, daarna naar de  voetbalwedstrijd Gambia tegen Kongo. We kwamen nauwelijks het stadion in, mensen drukten elkaar plat en hekken werden omgeduwd. Gelukkig waren er Nederlanders die voor ons een plekje hadden vrijgehouden. Het was een sensatie om de wedstrijd te volgen, veel gejoel en geklap. Uiteindelijk werd het 2-2. De spelers liepen na afloop naar de kleedkamers toe, toen sprongen er heel veel Gambianen van de tribune af, om hen te volgen.  Ongelooflijk.

In de avond heerlijk gegeten bij alweer Woodys,  alwaar we vrienden van René hadden ontmoet.

Dinsdag 19 november 

2e dag in het ziekenhuis Afrimed. Ik had mijn manuele bloeddrukmeter meegenomen,  omdat ik niet de stethoscoop van een ander in mijn oor wil hebben en omdat mijn oor nog deels dicht zit. De waarde van de verpleegkundige week af met die van mij, arts bevestigde dat de manuele meter de juiste waarden had aangegeven.  Arts was erg gelukkig, want vanaf vandaag had hij een 2e hands laptop, waar hij de medische gegevens in kon verwerken aan het bed. Helaas duurde dit maar kort, want de batterijen waren niet opgeladen,  de pret was dus maar van korte duur.

Na de rondes aan het bed werd mij gevraagd om een infuus te geven, dit heb ik geweigerd, want heb dit  nooit eerder geleerd en gedaan. Ik werd bij een 2e  bevalling geroepen. Leuk om te zien dat de hulpmiddelen en materiaal  hier meer aanwezig waren. Er was zelfs een schoonmaak club die bed en vloer kwam ontsmetten. Kindje werd met olie schoon gemaakt en daarna lekker ingesmeerd met lotion. Ik heb haar verder aangekleed en bij de moeder aan de borst gelegd. Daarna tante, dochter en partner erbij geroepen. Opvallend was dat partner er nauwelijks emotioneel bij betrokken was. Nageboorte werd meegenomen naar huis, dat was afgedekt met het plastic schort van de vroedvrouw. Moeder lag 10 minuten op bed en toen was het kindje er al.

In de middag naar de goatfarm geweest. Hier wordt 2ehands kleding uit Nederland verkocht aan de lokale bevolking. Daarna jurk opgehaald, helaas was deze aan de bovenzijde veel te klein. Een nieuwe jurk is nu opnieuw in de maak.

In de avond met elkaar gegeten op de compound,  gemaakt door onze kokkin Mariama en vrijwilligster Evy. Zij had haar Gambiaanse vriend uitgenodigd die mee kon genieten van de groentesoep, salade en knoflookbrood.

Woensdag 20 november 

Vandaag was ik een keertje niet vergeten mijn haar uit te kammen, voordat ik vertrok naar het ziekenhuis, dit zal me in Nederland niet snel overkomen. Met 2 locale taxis naar het ziekenhuis gebracht.  Dit keer hoefden we niets te betalen,  sterker nog we kregen een uitnodiging om bij de taxichauffeur te komen eten. We zijn al vele malen uitgenodigd op het eten of er werd iets anders beloofd, zoals het maken van een Gambiaanse jurk. Tot nu toe heb ik alles met een smoes kunnen afslaan, maar ik ben er niet aan ontkomen om mijn telefoonnummer weg te geven. Gelukkig is dit een tijdelijk Gambiaans nummer, zodat ik voor velen in Nederland niet bereikbaar ben. Mijn vingers branden als ik voorover over de balie hang. Collega's staan verbaast als je dit aangeeft.  Ik heb patiënt op de ic gewassen, met vaatdoek  en uiteraard zónder handdoek. Bij het verschonen van het sloop wist ik even niet wat te zeggen, het sloop was aan alle kanten kapot en de gleeën hingen erin. Het kapok van het kussen zelf lag verspreid over de vloer. De niet meer aanspreekbare patiënt,was beiderzijds verlamd  en haar huid was erg droog. Ik besloot om naar de buurtsuper te gaan en daar babie olie te kopen. Niet alleen haar huid was daarmee geholpen, maar er ontstond een aangename lucht rondom haar. 

Toen de arts zijn ronde had gedaan, besloot hij na 2 weken afwachten en experimenteren om patiënt met loeiende sirene naar het ziekenhuis te gaan in Kalufung. Ik ging mee met de ambulance,  daar aangekomen werd er snel een MRI gemaakt, waaruit bleek dat zij diverse beroertes ( stroke) had opgelopen.  Toen ik terug kwam personeel getrakteerd op cup a sup, iets wat niemand eerder op hadden. Zij hadden machines met grote bakken water erop. In Nederland heb je deze machines ook, je kan je dan kiezen voor koud of ijskoud water, in Gambia is het koud of heel water. Het wordt inmiddels misschien een beetje saai, maar ondertussen was er weer een baby geboren, het was haar 6e kindje. Haar partner werkt in het buitenland,  dus kwam haar moeder maar op kraambezoek. 

Hierna met Maling keuringen gedaan met jonge jongens die bezig zijn om een nieuwe baan te vinden. Één belangrijk onderdeel hierin was dat hij de jongens ook voorlichting gaf over aids. 

Na het werk lunch op de turntable en daarna naar een bruiloft van een  Zwitserse vrouw en een Gambiaanse man. Het feest zou de hele dag duren. Directe vrienden en bekende hebben van dezelfde stof een overhemd of feestelijke jurk laten maken.  Opvallend was dat niemand wist, wat de toekomstige plannen zijn van het bruidspaar.  Het enige wat er over gezegd wordt is dat het belangrijk is om happy te zijn, de rest komt later. Overdag was het een groot feest, bruidspaar was het kaartspel uno aan het doen. Tot onze grote verbazing was het feessie plotseling afgelopen om 20 uur o.dat het bruidspaar moe was. De feestgangers hebben het feest bij ons op de compound voortgezet. Ik heb hard gelachen, omdat we de Gambianen gek hebben gemaakt met onze Magic kaarttrucjes.  We hebben genoten van de verse wonjo die meegenomen was van het feest.

Donderdag 21 juni

Ik ging er vandaag alleen op uit. Mijn collega voelde zich erg moe. Daar kon ik me wel wát van voorstellen,  het is niet te omschrijven wat er allemáál met je gebeurt op een dag. Toch geniet ik ieder moment van de dag. Stil zitten op een stoel en kijken wat er gebeurd, ieder moment is weer een verrassing. Soms is het moeilijk om het een en ander los te laten. Ik pik af en toe een rustmoment om het een en ander te kúnnen verwerken. Opvallend is dat vele Gambianen al snel verliefd op je worden, dit moet je dan niet met een korreltje maar met een hele grote zak zout nemen. We lachen er maar om. Zo kregen 2 collega's vlak achter elkaar hetzelfde liefdes appie opgestuurd.

Toen ik arriveerde op mijn werk waren er net 2 baby's geboren, ik was op tijd voor de controles van moeder en kind. Bijna uitglijdend over het bloed dat verspreid op de vloer lag, kon ik toch een uitoefenen.  Het was even wachten op de schoonmaakster. 

Het is vandaag mijn 4e dag, nu pas krijg ik een pasje waarop staat dat ik een vrijwilligster ben. 

Op de ic wordt iemand binnengebracht die onwel was  geworden tijdens het musiceren op straat,  met plotselinge hoofdpijn en torenhoge bloeddruk. erger onderzoek na ct scan volgt.

De rust is weder gekeerd, ik ben nu gaasjes aan het opvouwen en wacht al ruim 3 kwartier totdat ik een ecg kan maken.  Dat is toch weer iets  he; lig je op de hartbewaking waar niet standaard een ecg worft afgenomen.

Ik besluit om te vragen of ik mee mag lopen met de huisarts op de begane grond. Dat was geen enkel probleem.  De huisarts komt uit Nigeria.  Hij werkt hier bijna een jaar. maar weet nog niet of hij hier wil blijven. Alles wat in zijn contract staat wordt niet nageleefd.

Veel mensen spreken hier één  eigen taal, daarom is er op het consult vaak een tolk aanwezig.

De arts wacht totdat er een patiënt naar binnen wordt gebracht, in de tussen tijd heeft hij tijd om bv you tube filmpjes te bekijken. 

Ik ben diep onder de indruk van de diversiteit van de consulten. 

1e patiënt komt onbeschermd binnen met schouderwonden en OPEN TBC. Hij heeft geweigerd  om medicatie in te nemen en verder beleid  arts niet nagekomen. 

De volgende patiënt had open wond waar het bot uit stak en zijn voet scheef stond. Hij is een jaar geleden neergestoken in Liberia. Even foto opnieuw laten maken, mogelijk wordt er voor een amputatie gekozen.

Patiënt nummer 3 was een klein kindje met schurft. Moeder kreeg adviezen en recept mee naar huis.

Na het ziekenhuis ben ik naar baobab hotel gegaan omdat René de láátste week van mijn verblijf  dáár zal zijn. Als ik dan bij hem slaap heb ik maar 1 taxi nodig en bovendien stop de taxi gewoon voor de deur. Ik kan daar dan voor gereduceerd bedrag alapen omdat ik hiwe vrijwilligerswerk doe. In Baobab  hotel kwam  Ba nog even langs. hij kwam geld ophalen voor een concert dat zaterdag plaats zou vinden. Het is een bekende Gambiaanse zanger. We hebben gekozen voor VIP plaatsen, omdat in het stadion daar meer security is. De bedoeling was om daar en hapje te eten. Helaas ging  dit feest niet door. Na 1 hapje te hebben gegeten van knoflookbrood werd ik plotseling heftig ziek. Ik ben op de brommer naar huis gebracht en lag om 19 uur op bed met knallende hoofd-, buikpijn en spugen. 

Vrijdag 22 november 

Mijn verslag voor vandaag is kort. Ik ben niet naar mijn werk geweest en heb tot 17.30 uur ziek op bed gelegen.  Ik was te ziek  om de telefoon aan te nemen.  Nu pas realiseer ik me weer eens hoe belangrijk  gezondheid en happinez is in het leven.  Ik hoop dat ik morgen wat ben opgeknapt anders ga ik dit keer niet als vrijwilligster maar als patiënt naar het ziekenhuis. 

In de avond werd voor een 3e keer mijn jurk gebracht. Dit keer paste  ik hem wel, maar er zat werkelijk waar geen modek in. Ik wist zeker dat ik deze jurk nooit zou gaan dragen. Ik had moeite om dit eerlijk  te vertellen tegen de jongen, die opdracht had gekregen mij de jurk te brengen. Gelukkig kwam per toeval Alhagie aan en hij vond het inderdaad ook geen gezicht.  De jurk ging op zijn retour en ik besloot om niet voor jurk 4 te gaan.

Het is nu 22 uur, de meeste gaan nog stappen, maar ik ga lekker naar bed. Heb nog even een boek gelezen in bed, alwaar ik niet alleen lag. De een na de andere mier of ander insekt kwam me tot vervelends toe gedag zeggen. Het lezen met  een spaarlamp en zaklamp in de mond is iets wat ik niet lang volhield, maar ik heb me bewust terug getrokken uit de groep die buiten gezellig aan tafel zaten. Ver op de achtergrond hoor ik djembés.  Het blijft een bijzonder land, eigenlijk ben je nooit alleen en is er altijd wel iemand die naar je omkijkt. Zo werd ik vanavond nog gebeld door een taxichauffeur die informeerde hoe het met me ging.  Bizar toch,  dit zal je in Nederland niet snel tegenkomen.   

ZATERDAG 23 NOVEMBER

Wat ben ik blij dat ik me weer een stuk beterder voel dan gisteren.  Waarschijnlijk heb ik toch iets verkeerd gegeten of gedronken. Ik heb pas een cheeseburger op, maar dat was voor Alhagie een bekende zaak.

In het ziekenhuis heb ik bouillon en thee op met warm water dat uit een apparaat kom, mogelijk heeft dat niet genoeg gekookt.

Ik ben verslaafd aan gemberwater, veel van gedronken, maar dat wordt met locaal water gemaakt.

Tanden poetsen deed ik vaak met kraanwater onder de douche, ook dat zal ik gaan laten.

Met Algagieba , Yo en " mijn docher" Luka naar Abuko natuurpark geweest. In een pool zagen we een krokodil liggen, helaas niet veel meer gezien, omdat wij daar waren op het warmste moment van de dag. Wel apen gezien, vele fluitende vogels en een opvangcentrum voor bavianen. Deze bavianen worden terug gezet in de natuur als ze groter zijn, om de populatie in stand te houden. Daarna naar de hyena's, op een afstand zag ik al vele roofvogels boven de hyena's vliegen. Een kooi waar de hyena's zaten werd opengemaakt toen ze net hadden gegeten,  we pakten onze kans om ze te aaien.  Weer iets om van de bucket list af te halen.

Nog snel 2 houten sleutelhangers afgepingeld en door naar Lamin lodge. Een lodge opgebouwd boven de mangrove uitkijkend op de rivier. Er stond een grote  baobab boom, de internetbank genoemd. Je kon tegen betaling hier je bedrijfsinfo achter laten.

Lekker gegeten,  naast het bestek kregen we ook een stok om de apen van ons eten af te kunnen slaan. Een bijzondere ervaring.

Daarna langs de oesterkwekeeij gelopen, als de oesters leeg zijn worden de schelpen verpulverd tot kalk. Deze kalk wordt gebruikt om de lemen hutjes te kunnen beschilderen. 

Terug op de compound schrok ik van de grote hoeveelheid bijen, die zich verspreid hadden in en rond de bananendozen op de veranda. Ik zocht hulp. Een van de jongens pakte een insektenspray en een aansteker, dit zorgde voor een enorme steekvlam. Het heeft wel geholpen, maar even was ik bang nooit meer bij mijn paspoort te kunnen, omdat mijn kamer direct achter de veranda ligt.

Vanavond gaan we uit naar het stadion. Een beroemde Gambiaanse zanger, Jizzle zou daar zijn optreden doen. We wisten van de voetbalwedstrijd nog dat het niet meeviel om op een veilige manier binnen te komen. Daarom besloten we 3 Gambianen uit te nodigen,  in de hoop dat zij een oogje op ons konden houden. DJ zou ons wegbrengen.  Om 22 uur vertrokken we. Onderweg hebben we bij een Gambiaan thuis een snoertje opgehaald zodat wij konden luisteren naar de Nederlandse muziek. Ik moet je zeggen, het bleef niet bij luisteren, we gingen helemaal los op Nederlands talige (skihut) nummers. Al klappend probeerden we de Gambianen erbij te betrekken. Bij de politiecontrole onderweg gingen we gewoon door met zingen en lachen en uiteraard mochten we met een grote grijns op gezicht van de politie netjes doorrijden. We hadden afgesproken om rond 22.30 uur bij het stadion te zijn, want daar zou Bakz staan, die kaartjes voor ons had gekocht.  Gambia zou Gambia niet zijn als alles vlotjes zou verlopen.  Onderweg moesten we tanken en 2 maal water bijvullen onder de motorkap.  Op de kruising van SeneGambia zou Lamin staan, maar ook dat liet nog eventjes op zich wachten. We parkeerden de auto langs de weg, omdat vanaf dit punt de hele weg al geblokkeerd was door de vele auto's die ook naar het stadion gingen. Er zat niets anders op dan te accepteren hoe de situatie was. Onderweg kreeg ik berichtjes dat de VIP tribune al redelijk vol begon te lopen, tja das dan jammer was mijn gedachten.  Na telefonisch overleg kregen we een tip hoe we het beste alle drukte konden " vermijden". Even had ik het gevoel op de kernis te zijn, de autos, die overvol zaten, raakten elkaar bijna niet bijna wel en soms raakten de auto's zich flink. Ik moest even denken aan de luxe dat ik thuis een onbeschadigde auto had en besefte dat deze in dit land erg zou opvallen. Alhagie was toen hij voor het eerst in Nederland was erg onder de indruk toen hij met zijn vriendin Petra voor het eerst op de A4 reed. Its amazing . . . everybody here have a new car, whats happend???

Uiteindelijk arriveerden we om 24 uur het stadion. De jongens die zie meereden vanuit de compound dachten dat wij ook voor hem wel een kaartje zouden kopen, maar dat hadden zij mis. Ongevraagd gingen zij mee en moesten uiteindelijk voor hun eigen kaartje zorgen. Hand in hand werden we naar de main gate gebracht. Alleen deze ervaring  is voor mij niet te  beschrijven. Duizenden mensen liepen rondom de stilstaande auto's op zoek naar de entree. Diverse keren zijn we gewaarschuwd om op onze persoonlijke spullen te letten. Dat was de reden dat ik op het laatste moment er toch maar voor koos om mijn outfit aan te passen. Ik ruilde mijn jurk om voor een broek, zodat ik onder mijn broek mijn  geld kon verstoppen in een speciale heupportemonee van de ANWB.

Aangekomen werden we verenigd met Baks. Hij probeerde zijn best te doen om ons verder langs de overvolle rijen te begeleiden. Er werd geduwd, getrokken en mensen probeerden over de hekken binnen te komen, wat soms tot mijn verbazing ook lukte. Bewaking hadden instrumenten bij zich dat een elektrische schrok afgaf als de bezoekers met flinke ruk het hek omver probeerden te duwen. Pff, uiteindelijk waren we binnen, maar konden we niet meer op de gestoffeerde stoelen zitten, wel was  er ruimte op de trap ernaast, afgeschermd door een groot hek. We zaten redelijk veilig, weg van het massale gedoe in de arena. Maar ook hier als de beveiliging niet keek, klommen enthousiaste fans over de hekken om bij ons te komen kijken.

Na het voorprogramma kwam Jizzle eindelijk. De fans waren meer dan enthousiast,  wat leidde tot vechtpartijen,  zakkenrollen en het bestormen van het podium. Het concert is tot 4 x stil gelegd, in de hoop de rust terug te vinden. Het leek wel een levend dominospel. Je zag vele mensen van de een na de andere kant schuiven/ vallen, ik stond toe te kijken met mijn hand op mijn open mond. Iedere keer als er opnieuw een poging werd gedaan het concert voort te zetten, werden de vele fans weer getriggeerd om volledig uit hun dak te gaan. Je moet je voorstellen dat vele mensen niet zomaar een kaartje kunnen kopen en dan ook echt iets voor hun geld terug willen zien/horen.

Uiteindelijk heeft mijn kaartje zijn geld wél  opgebracht, ondanks dit alles heb ik genoten van de saamhorigheid en alle dansende mensen. Nu pas ervaar ik helaas weer dat ik niet bij de jongste hoorde en dat ik de Gambianen niet kan evenaren met hun verleidende dans. Ik voelde mijn eventjes stok oud. Ik durf te zeggen, dat het mij makkelijker afgaat als ik een paar wijntjes op heb, maar alleen in het stadion was er water te koop.  En  de mensen hier drinken veelal geen alcohol vanwege hun geloof of vanwege geldgebrek.  We bedachten zin te hebben in een wijntje, alleen water was in het stadion te koop. Ik ging buiten meteen Gambiaan kijken op zoek naar iets lekkers, maar kwam uiteindelijk terug met 7 ijsjes, waar we uiteraard een hoofdprijs voor moesten betalen.

Super veel respect voor al de Gambianen die een eenheid met elkaar vormen en die zonder genre te durven dansen. Ik ga dat steeds meer ervaren in dit land. Mensen zijn veelal open naar elkaar en durven zich te uiten. Happinez straalt ervan af. Zo ervaar ik dat je zonder geld of met weinig geld ook gelukkig kan zijn. Gewoon durven zeggen tegen iemand ; ik hou van jou, is hier de gewoonste zaak van de wereld. Ik besef me dat het makkelijker is in onze cultuur iemand af te "zeiken" dan volmondig vanuit je hart te zeggen ik hou van jou.  Ik ervaar dat het iets unieks is, . . . en ga dat gevoel een plekje ergens in mijn hart geven.

Het was 4 uur in de nacht toen hoorden we dat het concert bijna afgelopen zou zijn. We besloten onze taxichauffeur direct te bellen om de grote menigte voor te blijven. Bij de taxi aangekomen hoorden dat Mohammed zijn horloge was verdwenen. Hij had ons zo erg gewaarschuwd en nu is hij de ongelukkige. Hij had het horloge van een nederlander ooit gehad en was nu extreem verdrietig. Even dacht ik hier iets op te moeten verzinnen, maar bedacht later dat iedereen zijn eigen verantwoording heeft.

6 uur waren we thuis, de haan kraaide en de Imaam was luidkeels te horen. René akte me op dat moment om mij een goede morgen te wensen en ik dook mijn bed in

Zondag 24 november 

Vandaag sliep ik niet zo lang. Rond de klok van half 11 nam ik een heerlijke koude douche.  Warm water is hier niet , maar ben daar al goéd  aan gewend.  Alle tijd om met elkaar bij te praten en mijn laatste  euro's om te wisselen voor dalassis. Daarna ben ik door Alhagie naar het strand gebracht. Vind het fijn om letterlijk af en toe op zoek te gaan naar een nieuw pad. Op het strand vlakbij de vismarkt leerde ik Josepf kennen. Een man die vele nachten in zijn tentje aan zee op het strand doorbrengt.  Het mooie is dat zijn tentje een klein voortuintje had met schelpenzand, waar zijn schoenen en djembee opstonden. Van zijn verdiende centjes probeert hij een restaurantje op te bouwen, dat deels is gerealiseerd. De ezel met een span erachter kwam zakken cement brengen, hier zou hij dan zelf zijn bakstenen van maken.  Bij de buren enkele tientallen meters verderop haalde hij een cola voor mij. Ik las heerlijk mijn boek, waar ik nu in alle rust uit kon lezen. Ik keek voor me uit en zag de djembee. Mijn vingers begonnen te tintentelen en ja hóór.  Ik had het na een korte oefening snel ondrr controle. Dit was verrassend voor mezelf masr ook voor Joseph. Ik kreeg alleen de tip wat meer te bewegen met  mijn body. Later op de middag kwam mijn collega, inmiddels goede vriend langs. We hebben veel gesproken over de verschillende culturen, heerlijk.  Ik dacht nog even een duik in zee te nemen, maar door de grote hoeveelheid dode vissen , vele waterplanten en sterke stroming bleef het meer bij pootje baaien. 

Al schrijvend van mijn blog nu, valt de stroom opnieuw uit. Oeps ik heb net koffie gekregen. Gelukkig proef ik geen "klontjes" in mijn koffie. Uiteraard zie ik al de beestjes niet, maar voel ze overal over mijn huid rond kruipen, ik weet niet  of dat ooit zal gaan wennen, maar die mijn best.

MAANDAG 25 NOVEMBER

Vandaag zit de helft van mijn. tijd er al weer op. De tijd vliegt voorbij, iedere dag realiseer ik me opnieuw hoe verschillend de 2 culturen zijn waar ik me in bevind. Ik mis de luxe van Nederland vaak niet, maar dat komt mede door de heerlijke temperatuur. Ik geniet van de openheid, de rust, goede gesprekken en van het niets moeten. Vanmorgen liepen we richting de vismarkt naar ons werk. Ieder kind dat naar school liep, droeg een tak bij zich. Later bleek dat dat iedere maandag van de kinderen wordt verwacht; de school kan dan dagelijks voor hun een lunch koken. Alleen de kinderen die dit kunnen betalen mogen mee eten, de rest heeft pech.

Aangekomen op de vismarkt worden we inmiddels herkent en worden we geholpen met oversteken. De bushtaxi brengt ons voor 20 cent naar de turntable. Ik wen al lekker aan het leven hier, want hou graag mijn hand op voor een paar centen aan wisselgeld. Uiteindelijk verdienen we hier niets en moeten ook wij hier op de kleintjes passen.

In het ziekenhuis aangekomen weer lekker bezig geweest. Ik kwam in contact met een babytje van 1.5 jaar. Zij heeft non stop gehuild en gekrijst. Op het moment dat de moeder haar aan de borst lag werd het even stil. Ook hielp het dat er getrokken werd door haar moeder aan de beentjes, dit leek het kindje een beetje te onspannen. Kindje had hoge koorts, er was malaria geconstateerd. Zij kreeg een infuus in het hoofd. De arts vertelde mij dat ik haar een dag later niet meer zou herkennen.

In de avond hebben we bij La Sol heerlijk Mexicaans met de groep vrijwilligers gegeten. Ik word nog eens geheelonthouder, want na lange tijd nam ik 1 wijntje en voelde ik deze behoorlijk zitten.

DINSDAG 26 NOVEMBER

Met de zaklamp tussen mijn tanden begon mijn ochtendritueel. De stroom was uitgevallen, maar ach dat kan toch gebeuren. Ik sta steeds minder vaak ergens versteld van. Hoe mooi is dat.

Na het eten naar de taxi gelopen. We zaten al zeker 10 minuten te wachten in deze taxi, maar dat zou nog wel eens veel langer kunnen duren werd ons verteld. De mensen waren stuk voor stuk bezig om hun manden gevuld met de vangst van vis op het dak te sjouwen. Uiteindelijk besloten we naar over te stappen naar een taxi.

Ik heb vandaag mijn wond op voet laten behandelen in het ziekenhuis. Moet voet 3 dagen droog houden. Pff, dat wilde ik nu net niet horen. Heb al zo mijn best gedaan om met sokken en dichte  gympen naar mijn werk te gaan. Ok, geef toe dat ik wel eens eigenwijs ben, ik beloof er aan te gaan werken. Plastic zakken zijn hier nauwelijks, dus moet ik als een pelikaan mijn haar wassen onder de koude douche.

Na mijn behandeling kwam er op de verbandkamer iemand die een jaar geleden zijn onderbeen had gebroken. Patiënt is recent alsnog gelieerd, maar zal nooit meer kunnen voetballen, want zijn voet stond al helemaal naar binnen gedraaid. Hij had 2 diepe wonden, dat op deze afdeling werd behandeld. De wonden waren erg diep , ze werden oa behandeld met betadinegazen die met een pincet diep in de wond werd gedrukt om verdere infektie te voorkomen.

Daarna patiënt met zwaar geïnfecteerde vinger. Na verdoving werd de opperhuid weggesneden om het pus te laten ontsnappen.

Ik heb vandaag mijn eerste ECG gemaakt. Bizar dat ze op de hartbewaking standaard geen apparaat hebben staan. Beneden op de traumakamer kon ik een karretje halen waar een apparaat opstond. Een lift hebben ze hier niet in Gambia, dus moest ik de kar verplaatsen zoals je met de auto in een parkeergarage van de één naar de andere etage gaat. 

Halve wegen de middag ging ik naar huis. Ik sprak nog even met een Duitse arts Lars, die net als ik vrijwillig aan het werk was. Het viel hem op dat de medische kennis van het personeel laag was en dat er erg makkelijk antibiotica wordt voorgeschreven.

Bij thuiskomt rond de klok van 4 uur, even ontspannen met een boek. In de avond domada gegeten dat was gemaakt door onze kokkin Mariama. Een heerlijk gerecht met rijst, pindasaus en verse groente.

Na het eten kennis gemaakt rondom het kampvuurmet een nieuwe vrijwilligster Marion, die niet nu voor de 5e keer terug is gekomen.

WOENSDAG 27 NOVEMBER

Vandaag heb ik ziekenhuis afgebeld. Ik had afspraak om 10 uur om de meisjes van mijn eigen school te vaccineren. Ik was vergeten mijn handschoenen mee te nemen. Gelukkig bood Luka aan om deze te halen in het ziekenhuis. Een uur na afgesproken tijd arriveren mijn collegas, dit had ik moeten weten. We leven hier in Gambia en daar hebben ze Gambia time.

Helaas konden we niet direct aan de gang, want de kinderen hadden buiten allemaal lunchpauze. Na de pauze waren we snel klaar, omdat het maar een kleine school was. Wel was het erg leuk om mijn school weer terug te zien, vele kinderen herkenden me nog en vonden het maar wat spannend om door mij geprikt te worden.

In de middag naar mama Afrika geweest, daar hadden ze een mooie art gallery. Daarna naar het strand bij Kebs place. We hadden 14.15 uur eten besteld en 17.30 uur werd het bezorgd met een auto.  Het eten van 19 uur op onze compound heb ik op het laatste moment geannuleerd. 

In de avond was er iemand die kaart kon lezen. Nadat ik de kaarten had uitgekozen kwam eruit dat ik een open en vriendelijk persoon ben, en dat ik moet uitkijken dat ik niet wordt bedriegd door een jonge Afrikaan die mij erin wil luizen. Iemand die denkt zijn liefde met mij te kunnen delen, waar ik uiteindelijk véél voor moet betalen. Oeps waarom zegt iedereen die ik aanspreek al snel hoe heet je? Mooie naam en spontane glimlach,  wil je met me trouwen?  Hihi, ik kan maar gewaarschuwd zijn . . ., maar trap er lekker niet in. Ik ben blij en gelukkig met mijn lover in Nederland en wil dat graag zo houden.

DONDERDAG  28 NOVEMBER 

Onverwachts ben ik vandaag niet naar het Afrimed gegaan. Een 2e persoon op de compound  had zich ziek gemeld. Ik besloot om Mieke haar plaats in te nemen. Dit keer kon ik te voet naar mijn werk. Ik heb gewerkt in het laboratorium en bij de wondverpleging. Via vingerprikjes leerde ik hoe je het hb kon bepalen en ook hoe je kon zien of iemand malaria had. Onder de microscoop konden we de dan de cellen bekijken. Voor 30 cent kan iemand zo een test laten doen. Als de patiënt geen geld genoeg had, werd hij of zij veelal niet geholpen. Soms zij de man  van het lab het uit zijn eigen zak te willen betalen. Een troebele urine werd na het afdraaien in een centrifuge gecontroleerd op bacteriën.  

Ook heb ik meegelopen op de afdeling wondbehandeling. Dit was erg heftig. Een man kwam binnen met een grote open wond op zijn schouder. Ik weet zeker dat in Nederland werd gekozen voor een huidtransplantatie . Hier ging dat anders. Met geen of bijna geen materiaal komt patiënt 2 maal per week in het lokale ziekenhuis voor behandeling. Met dettol wordt de wond schoon gespoten, schoongemaakt met betadine en verder afgeplakt.  Gelukkig had ik nog wat materiaal bij me, maar dat zou niet genoeg zijn voor de hele behandeling.  Een container uit Duitsland zou onderweg moeten zijn met oa wondmateriaal, maar hoeveel en wat er precies in de container zit blijft altijd een verrassing. De jongen met schouderwond, was na een val op zijn schouder  gemasseeerd met heet zand, brrrr . . .

In de middag ben ik ga lunchen in een dovenrestaurant. Alleen met gebaren konden wij onze wensen duidelijk maken. Het was goed dat we daar overdag waren, want in de avond als de stroom met een regelmaat uitgaat zou dit niet makkelijk zijn geweest. Tot mijn verbazing, of beter gezegd was ik een beetje geschrokken tien ik mijn handen met warm water kon wassen 

In de middag heerlijk naar manseabeach geweest en in slaao gevallen. Ik werd wakker van de djembés die op het strand aan het einde van de middag luid klonken. Daarna wat gedronken bij Yasmina. De tent ernaast Alex,  wordt nu gesloopt omdat er een andere eigenaar in komt.

Pizza op bij Paradiso. Daar is Jolanda gaan werken.Een Nederlandse vrouw die het leven in Nederland achter zich heeft gelaten. Zij zorgt ervoor dat de klanten de juiste rekening krijgen na het eten, dat is een goede aanwinst, want de Gambianen kunnen hier nauwelijks rekenen.

Onze min of meer vaste taxichauffeur uit Banjul bracht ons voor weinig terug naar onze compound. Toen wij langs de weg aan het wachten waren op hem, hebben we erg gelachen omdat we met vele andere chauffeurs spraken die ons ook graag naar huis wilden brengen.

VRIJDAG 29 NOVEMBER

Vandaag met Alhagie naar een ander ziekenhuis in Brufuut geweest; medicare clinic. Ik heb 2 uur gewacht op onze afspraak in het ziekenhuis.  De grote  baas uit Cuba vertelde vast staan in de file. Ik had alle tijd om alles in de wachtkamer op te nemen. Het zag er allemaal schoon, strak en goed georganiseerd uit. De rondleiding beaamde mijn gevoelens. Alles was nieuw en zeer uitgebreid. Ik kon mijn ogen niet geloven, had het gevoel in het walhalla terecht te zijn gekomen. Zo was er op de cardio een fietsergometer, op de kraamafdeling een couveuse, alle bedden waren voorzien van heel en schoon bedlinnen. Wasmachines hadden ze hier niet, maar  wel een apparaat dat er voor zorgde dat de kleding na gewassen te zijn geweest in een soort stoof werd gedaan, dit zou ervoor zorgen dat de bacteriën werden gedood. 

In de middag workshop betrokken gevolg. Andere deden cursus Afrikaans dansen, maar dat waren de jonkies uit onze groep. Weer een ander maakte een zandschilderij.

Ik wilde graag een beige kleur maken, maar deze kleur was vandaag niet aanwezig. dan maar groen. Hoop dat mijn groene borden erbij passen, anders koop ik er wel witte placemats bij, want het tafelkleed is niet uitwasbaar.

Ik was bezig op mijn mobiel in de compound totdat er plotseling een vreemde man aan kwam waar mij vroeg

 Ik vroeg naar de naam van de man, maar ik kon deze niet  thuis brengen.  Kom maar mee. Vertelde hij ik heb een grote verrassing. . . 

Ik liep mee naar de poort en tot mijn grote verbazing stond daar mijn dochter Donna en Fleur.  Ik was stom verbaasd en gilde alles bij elkaar van blijdschap. Het was de bedoeling dat Donna met mama zou komen, maar dat was op het laatste moment omgezet omdat mama helaas  thuis moet blijven met een longontsteking.  Even wist ik niet wat ik moest zeggen, ik stond stom verbaasd. Direct hebben de meiden wat gedronken en hebben kennis gemaakt bij mij op de compound. Oeps , gelukkig is het weekend en kunnen we wat met elkaar plannen. De dames slapen in een zeer luxe, maar voor Donna overbekende hotel Balafon. In de avond heerlijk gegeten bij het Nederlandse eetcafe Woodies.  Omdat de meiden niet ver daar vandaan slapen, besloot ik bij hun op de bank te slapen. Even had ik het gevoel met 2 prinsesjes naar bed te gaan, zij waren nog niet gewend aan de armoede die in de land aanwezig was. Ik keek mijn ogen uit, warm water,  goede verlichting, airco,  geen insecten in bed en alles brandschoon, zelfs hadden ze een eigen zwembad dat grensde aan hun buitenzijde.  Ik kreeg nog een kado van Sint en Piet uit Nederland, waarvoor hartelijk dank.

Ik besef heel erg dat ik nu een luxe paardje ben, ben super blij met de meiden en we hebben al heel wat afgelachen, maar toch mis ik de eenvoud en het samenzijn met de mensen in mijn vertrouwde omgeving. Luxe maakt een mens niet gelukkig, maar het er zijn voor elkaar, alles samen met elkaar mogen delen en verwerken is iets wat mij erg raakt. 

ZATERDAG 30 NOVEMBER 

Vanmorgen werd ik wakker met 2 lieve meiden. Hoe mooi is dat, meiden die elkaar vanaf de geboorte al kennen en waarbij ik nog steeds een rol in hun leven heb. We hebben komende week veel tijd om met elaar te spreken over de goede oude tijd en het leven hoe het er nu voor staat. Fleur vertelt met trots dat haar eerste foto in haar mobiel een foto is van haar en Donna. Toen zij mij die foto liet zien moest ik lachen,  de foto waar ze als peuter samen in hun blauwe winterjasjes zaten kon ik herinneren als de dag van gisteren. Bijna 22 jaar vriendschap en nu samen op stap om de wijde wereld te mogen verkennen.  De meiden hadden ontbijt in het restaurant. Ik koos ervoor om elders te ontbijten.  Onverwachts ontbeet ik met de driver van de meiden. Daarna met elkaar naar het lokale ziekenhuis in Tanji. Iets wat voor mij al als iets dagelijks wordt gezien, maar wat voor de meiden wel iets was om over na te denken. Daarna op zoek naar een badlaken in het vissersdorpje Tanji. Helaas was de vislucht dit x erg sterk. We liepen over de vismarkt, opzoek naar een badlaken. Dit is een luxe product dus helaas niet te koop, omdat we buiten de zone van het toerisme  waren. Wel heb ik 2 elastische linten gekocht, gemaakt van een fietsband. Dit vind ik een leuk souvenir voor mijzelf. Je kan ze bv gebruiken om spullen bij elkaar te binden voor achterop de fiets. Op het strand waren we alweer de ege  toeristen. We hebben gevoetbald en liepen per ongeluk wel eens over de vele aangespoelde dode  visssen.  Na loting mochten de kids de bal meenemen naar huis. Ook hebben onze vingers hard mogen werken tijdens de djembeles . Na een half uurtje drummen hebben we gekaart met de lokale bevolking. In de avond was er op de compound een djembeavond met buffet. Met enige tegenzin koos ik ervoor om te doen of ik nog bij de jeugd hoorde, ik ging naar de disco. Leuke moderne muziek tot in de vroege uurtjes. Uiteraard veel gedanst, gepraat en gedanst.

ZONDAG 1 DECEMBER 

Ik heb weer bij de meiden geslapen.  We werden vroeg wakker getrommeld door de housekeeping. Mijn ontbijt bestond uit koffie met kruidnoten uit Nederland. Ik heb met veel plezier het boek uitgelezen van Petra van de Heuvel. Op het terras ontdekte Donna hun beste vriend Ousman die ze in januari hadden ontmoet. Dat was een hele happening. Zij gingen mee naar zijn compound. Ik heb genoten van een lekkere  salade en overheerlijke dressing.

Daarna lekker op het strand gelegen met heerlijke livemuziek van de band Corner Stone. In de avond  bij Chossan gegeten en Donna heeft dáár nog een stukje op de djembee gespeeld, wie had dat ooit kunnen bedenken, daarna naar huis gebracht door de privé chauffeur van Donna en Fleur. Op de compound werd er verteld door Petra dat er militairen en politiek vanuit Nederland naar ons komen. De volgende 2 weken hebben we dus een aangepast programma. Onze kokkin Mariama gaat helpen bij Franco in, daar zullen we met elkaar de komende weken gezamenlijk eten. De compound ligt 1 km verdop, om 19.45 zullen we worden opgehaald zodat we niet in het donker hoeven te lopen.

MAANDAG 2 DECEMBER

Ik ga dit keer alleen naar mijn werk. We hebben 2 zieken die een blaasontsteking hebben opgelopen. Dit x liep ik helemaal naar de hoofdweg. dat is redelijk vermoeiend omdat de zandwegen vol met grote gaten liggen en de temperatuur lekker kan oplopen.  Daar aangekomen werd mij een lift aangeboden door Oumar uit Senegal.  Hij komt wel eens een weekend naar onze compound om te relaxen en uit zijn dak te gaan in de disco. 

Onderweg kreeg ik een telefoontje of ik een antibiotica kuur wilde regelen voor een patiënt in het lokale ziekenhuis. Voor 7 euro kreeg ik de kuur zonder problemen mee.

Ik heb vandaag echt lekker gewerkt. Heb geholpen bij 2 bevallingen en de nodige babytjes verzorgd met de dáárbij behorende metingen.

Een moeder is tijdens de bevalling en het persen afgevoerd naar de ok voor een keizersnede. Het hoofdje kwam al naar buiten, maar ze was erg moe en had geen kracht meer om te persen.

Een ander babytje kwam ter wereld, na flink te zijn ingeknipt dmv een behoorlijk botte schaar. Het kindje was blauw en haalde slecht adem. Er werd flink aan haar geschud en werd direct aan het zuurstof gelegd. Iedere baby krijgt direct na de geboorte  een injectie vitamine k en hepatitis injectie,  ook een oogdruppel chlooramfenicol.

Vaak ontferm ik me over de baby en Aisa, de vroedvrouw over de moeder.  Washandjes kennen zij niet, met  een maanverbandje of wc papier maak ik de baby schoon met baby olie, daarna wordt het kind ingesmeerd met een lotion. Daarna wegen, bepalen lengte, omtrek hoofdje,  zuurstofgehalte,temperaturen en bloedsuiker controles. Als ik geluk heb kan ik de baby verder aankleden, maar dat is afhankelijk van de moeder. Omdat dit een privékliniek is zijn alleen de rijkere mensen hier.  De vaders van het ongeboren kind werken vaak ergens in Europa. De vaders moeten dan ook vaak enkele weken tot maanden wachten alvorens zij hun kind kunnen bewonderen.  Donna en Fleur kwamen  nog even een kijkje nemen. De mensen vinden Donna een blanke Gambiaan,  vanwege haar grotere billen. 

Donna en Fleur gingen verder naar hun schoolproject waar ze in januari door de brand niet aan toe gekomen zijn. Uiteraard niet met lege handen, zij hebben geïnvesteerd in schoolmateriaal.

Ik heb lekker gewerkt en ben met de bushtaxi naar de Tanji gebracht. Vervolgens heb ik onderweg een lift gehad van een ezel met een aanhangwagen. In de avond naar compound van Franco in geweest.  Daar zijn vandaag 23 Nederlanders aangekomen van rond de 18 jaar. Zij zitten op de landmacht school in Nieuwegein. De komende 2.5 weken gaan ze scholen en auto's opknappen. Voor dit  project hebben ze geld opgehaald in Nederland. Iedere dag zullen we met hen gaan eten, maar ze worden wel goed en streng begeleid dóór hun docent uit Nederland.

DINSDAG 3 DECEMBER 

Ontbijt met 23 Nederlanders,  daarna op naar het werk. Het was rusting op mij  afdeling,  daarom besloot ik om mee te lopen  met de huisartsen. We hebben veel patiënten gezien en het was leuk om te zien hoe de arts hier met zijn patiënten en personeel omgaat.

Daarna nog een visite gedaan bij nederlands meisje . Zij was vannacht geopereerd aan een acute blinde darmonsteking. Gelukkig ging alles goed met haar en was ze blij dat ze haar verhaal met mij kon delen, want ze woont hier voor 2 maanden zonder Nederlandse vrienden.

Na het werk nog even op het strand met Donna en Fleur. Zij waren erg onder de indruk van hun werkzaamheden die zij gisterenmiddag en vanmorgen hadden uitgevoerd. Ik heb ze geholpen naar het consultatiebureau, daar worden vele babys gewogen. Donna mocht de baby's wegen en Fleur deed de administratie.  Toen Donna mij het adres vroeg moest ik eventjes lachen, want de plaatsen hebben hier geen straatnamen. Dmv een ingesproken bericht van mijn collega zijn ze uiteindelijk toch op de juiste bestemming terecht gekomen. 

Om 16.30 uur vertrok ik naar huis en was ik uiteindelijk vlak voor het donker om 18.45 uur thuis. Ik liep samen op met een Gambiaan die toevallig ook in Tanji woont, het grote voordeel is hij alle taxi's herkende, bij mij blijft het bij de bushtaxi en de groen gele taxi. 

In de avond gegeten met de militairen bij Franco in.

WOENSDAG 4 DECEMBER 

Heerlijk gewerkt vandaag. Tussen de middag even buiten de deur geluncht en tot 17.45 uur doorgewerkt. Er waren veel spoedgevallen,  waardoor ik als vliegende keep door het ziekenhuis heen liep. 

Daarna met Luka naar het ziekenhuis, zij is de 3e in onze groep deze week die een blaasontsteking heeft.

Vervolgens wat boodschappen gedaan met Petra en gezellig met een zooitje pubers gegeten ( nederlandese militairen). Tjong jonge . . .wat een verhalen.

Na het eten gezellig bijgekletst met Marion rondom het kampvuur op onze eigen compund. Zij vertelde dat je voor 50 euro een kind per jaar naar school kunt later gaan. Voor dit geld worden er 2 unifomen op maat gemaakt bij de kleermaker, krijgt het kind kousen, schoenen, een schooltas, schoolboeken en een pen. Zij heeft dmv van donaties van familie en vrienden nu heel wat kinderen kunnen helpen. Jaarlijks gaat zij deze kinderen opzoeken. Hoe mooi is dat, ik voel een uitdaging voor mezelf en uitdagingen moet je blijven houden in het leven.

Donderdag 5 december

Vandaag mocht ik assisteren op de ok. Een nederlandse vrouw haar blinderdarm werd verwijderd. Nadat ik haar een katheter had gegeven, gingen we naar de ok. Het duurde even, want de chirurg moest uit een ander ziekenhuis komen. In een kamertje kon ik me omkleden en mijn handen goed wassen, daarna overschort aan, hoofdkapje op mond en oogkap voor, andere schoenen aan, handen gied wassen en steriele handschoenen aan.  Pat kreeg een ruggenprik, waardoor ze plaatselijk verdoofd werd. De operatie kon beginnen, ik stond direct naast de chirurg en mocht de nodige instrumenten aangeven. De huidlagen werden voorzichtig open gesneden, de blindedarm werd er uitgesneden en alles werd keurig  netjes weer dicht gemaakt. Het was een supergave ervaring om mee te mogen maken. 

In de avond naar Donna en Fleur. Heerlijk gegeten bij een italiaan vlakbij de Mexicaan.  Daarna naar Chossan. Ik kon het niet laten om op mijn stoel te blijven zitten en heb lekker gedanst. De meiden keken me echt zo aan van moet dat nou mam.  Rond middernacht terug naar de rondavel, terwijl de dames nog even door gingen feesten.

VRIJDAG 6 DECEMBER

Na de dames gedag te hebben gezegd, ging ik naar mijn werk. Toen ik buiten liep werd opgewacht door Ousman. Hij had besloten om een bad in zee te nemen en gaf mij spontaan een lift naar het ziekenhuis. Hoe lief is dat. Ik had nog geen ontbijt gehad, deze kocht ik in het lokale winkeltje. Een tapalapa, stokbroodje met mayonaise, ei en maggi-blokje.

Het leek rustig te zijn in het ziekenhuis, totdat ik hoorde dat er iemand was overleden op de ic. Familie werd ingelicht. Nadat de eerste 2 familieleden waren aangekomen werd er gebeden. Daarna heb ik geholpen de overleden vrouw te ontkleden en toen werd zij als een mummy in een laken gewikkeld. Boven- en onderaan het laken werd een knoop gemaakt, met de slangen van het losgekoppelde infuus werd zij rondom haar buik verder gefixeerd.  Daarna liep ik haar dochter tegemoet. Uiteraard was zij erg verdrietig.  We hebben samen gebeden en gehuild rondom het bed van haar moeder. Zij was blij met mijn steun. Haar man kon niet komen, want die was naar een ander sterfgeval. Nu moest zij opzoek gaan naar 13.000 dalassi , omgerekend ongeveer 230 euro, zodat ze het lijk mee mocht  nemen naar huis. Veelal worden de overleden mensen hier dezelfde dag nog begraven. In de middag ben ik met de bushtaxi naar Brikama gegaan. Ik dacht eenvoudig opzoek te gaan naar een olie/peper en zout setje. Met de hulp van Braks is dat niet gelukt. Hij stelde voor om een goedkope fles shampoo te kopen en als deze fles dan leeg zou zijn, kon ik deze fles gaan gebruiken als olieflesje. Simpel gedacht, maar dat was niet hetgeen ik graag zou willen. Tja, een beetje verwend voelde ik me op dat moment wel. 

Toen ik in Brikama aankwam, kon ok mijn ogen niet geloven. Het was vrijdag, dus gebedsdag van de week. Alle moskeeën waren overvol.  De mannen die niet naar binnen konden, waren op straat aan het bidden. Werkelijk waar de straat lag vol, een ontroerend gezicht omdat iedereen aan het bidden was  voor de liefde van en met elkaar.

Na het shoppen ben ik uitgenodigd op de compound van Braks. Hij zorgt ervoor samen met zijn oom, die kalabassen versierd, dat er 20 personen kunnen eten en drinken.  De compound was sobertjes, maar de sfeer die er heerste was hartverwarmend. Baks heeft een eigen kamer. Als hij in bed ligt hoort hij de ratten op het dak lopen. Van de week kwam er eentje op zijn rugtas af, waar een stukje brood in zat. Het gevolg hiervan was dat hij een gat in zijn tas had. Hij zegt dat 7 jaar oude dak vervangen moet worden. Dat kost geld, dat geld heeft hij nu niet, want hij wil er zijn om de monden van zijn familie dagelijks te vullen. Tja, dat is iets waar wij Nederlanders nog veel van kunnen leren.

Na de lunch die mij werd aangeboden op de compound ging ik naar huis. In de bushtaxi zat iemand die geen geld had voor haar medicatie tegen diabetici . Zij vroeg mij geld, maar ik vertrouwde het niet en gaf niets. Babs zag dit en gaf zonder iets te zeggen 50 dalassi, ik voelde me toen wel op mijn plaats gezet.

Toen ik thuis kwam ging iedereen uiteten.  Ik koos er voor om op tijd mijn bed in te duiken. Een Afrikaan vond dit zielig en bleef bij me. Pff, zo goed  bedoeld, maar ik wilde naar bed.

ZATERDAG 7 DECEMBER 

Vandaag zijn er 2 nederlanders bijgekomen. Zij gaan de volgende 2 weken verder trekken door Gambia, nu niet als vrijwilligster, maar als een echte toerist.

Toen ik de compound uitliep zag ik een  man, hij vertelde al 3 dagen malaria te hebben, maar had geen geld voor zijn medicatie.  Ik bood hem aan zijn medicatie te willen betalen, nadat hij was onderzocht in het lokale ziekenhuis. In het ziekenhuis had hij echter geen malaria, maar na veel gepraat bleek hij een kater te hebben, zonder pardon is hij het ziekenhuis uitgestuurd.

Ik wacht tegenwoordig niet altijd meer op een taxi, omdat ik heb geleerd hoe je moet liften.  Dit keer reed ik met een keurige engineer mee. Halve wegen onze tocht kwamen we een zandwagen tegen, die   frontaal tegen 2 tegemoet komende auto's op knalde. Het scheelde maar een haar, . . . ik had geluk dat wij net niet bij de botsing aanwezig waren. In het ziekenhuis aangekomen moest ik eventjes tijd nemen om dit te kunnen verwerken. 

Lekker gewerkt. Met lunch time besloot ik te gaan genieten van mijn weekend. Ik voelde me een beetje weeig , maar dat kon gebeuren. Aan het strand werd ik erop geattendeerd dat mijn vriendin Babs uit Nederland er weer was. Gezellig met een wijntje erbij toasten wij op ons weerzien. Toen ging de telefoon,  het was Mams, de ambulancebroeder. Hij wilde graag een drankje met mij doen, na zijn 9 uur durige werkdag.  Ik dacht ach, waarom niet. Het was gezellig. Omdat ik veel met hem had gewerkt nodigde ik hem uit om een hapje te eten. Hij wilde weten hoe het Nederlandse eten was. Toen hij in restaurant was, koos hij voor het duurste gerecht:  gambas. Ja, ik had gezegd dat hij alles kon bestellen en niet naar de prijs hoefde te kijken.  Na afloop ben ik overgehaald om mee te gaan kijken naar zijn huisje.  Nou dat heb ik geweten. Het was in de middel of nowhere. De taxichauffeur liet ons achter, maar waar ben ik aan begonnen.  Ik kwam terecht in zijn woning, dat bestond uit een klein kamertje met een 2 persoonsmatras en een badkamertje. Pff wat nu dacht ik. Hij deed zijn laptop aan en dacht samen een film te kunnen kijken op het matras. Mmwah,  heb diepgaande gesprekken gehad met hem en daarna gezegd dat ik direct naar huis wilde. Ik kon mijn chauffeur wel bellen, maar waar moest hij mij oppikken??? Uiteindelijk heeft hij een vriend gevonden die ons op kwam oppikken. Hij is meegereisd naar huis en ik ben op geen enkel verzoek van hem ingegaan. wat was ik blij om weer thuis te zijn.

Zondag 8 augustus 

Zondag, mijn vrije dag na een lange tijd. Lekker mijn was gedaan en de onvrede aangehoord die is ontstaan tussen de Nederlandse militairen. Zij hadden teveel gedronken waardoor de spanning in de groep is opgelopen. Daarna naar Franco in, waar er werd geluncht  met weer nieuw aaangekomen Nederlanders. In de middag lekker gestruind in de omgeving en even op bed gelegen, want mijn zelfgemaakte gemberdrankje viel niet zo goed. Na het eten heerlijk gelachen met elkaar.  Morgen komt René mij opzoeken en zit mijn vijfde week er al weer op.

MAANDAG 9 DECEMBER

Vandaag heerlijk moeten poepen op een toilet die tot boven aan volstond met water en shit.

Mijn eerste patiënt was een patiënt op mijn compound. Het was de wachtmeester die nog een hechting in zijn kies had. 3 weken was hij geholpen aan zijn verstandskies. Ik mocht vandaag dus tandartsassistente spelen. Gelukkig had ik eem lang pi cet bij me, waardiir ik de hechting makkelijk kon wegsnijden. Daarna voor voorlopig de laatste x naar Afrimed ziekenhuis.

Ik moest vervolgens nog een x poepen op toilet in het ziekenhuis,  dit keer geen wc papier maar, bekers water. Wat een toestand, mijn mobiel viel hierdoor uit mijn uniform waardoor mijn beeldscherm kapot op de grond lag.  

Ik liep mee met de Nigeriaanse trauma-arts. Een patiënt had een zuurstofgehalte van 45%. Uit de foto bleek dat hij longkanker had. Hij had geen geld voor verder onderzoek en besloot terug te gaan naar het government ziekenhuis.  Al de onderzoeken daar zijn 8 x zo goedkoop, maar de kennis van de artsen liggen daar een stuk lager. Patiënt gaat nu kijken of  hij geld kan inzamelen  bij familie en vrienden om toch voor de beste behandeling te kunnen gaan. 

Afscheid genomen van het meeste personeel. Zonder sollicitatie kan ik weer aan de slag, wanneer ik zal willen.  Ik werd bedankt voor mijn inzet.  Zij zijn nog opzoek naar een goede stethoscoop, ooglamp  en beelden waar het menselijk lichaam op afgebeeld staat. Ik ga me hiervoor inzetten.

In de middag René opgehaald vanaf het vliegveld in Banjul. Super fijn om henm weer te zien. De taxichauffeur bracht ons terug naar het kleine toerustenhotel Baobab. Daar had ik wel wat moeite mee. Ik voelde me geen vrijwilligster meer maar een echte toerist. Maar ach het leven gaat door en aan alles komt een eind. We hebben even een dook genomen in het zwembad en zijn daarna heerlijk, romantisch wezen eten bij green mamba. Een restaurant, met een oase van rust.

DINSDAG 10 DECEMBER 

Vandaag mijn laatste dag voorlopig in uniform.  Ik ben vanuit Baobab hotel naar Tanji gereisd. Daar heb ik geholpen met babytje wegen. Om 10 uur kwamen mijn collega's per lokale ambulance aan. Toen verder geholpen met het vaccineren van heel veel babys. Het vaccinatieprogramma is hier erg uitgebreid en wordt door de regering betaald. Uiteraard krijgen zij hier andere vaccinaties dan in Nederland, omdat het programma hier meer is gericht op de tropen. 

Na afscheid te hebben genomen terug naar het andere leven, alwaar René een duik aan het nemen was in het zwembad.  Lekker bij gekletst met elkaar en toen verder naar de zee.  In de avond naar de Nederlandse tent Woodys,  waar er werd gekeken naar een Nederlandse voetbalwedstrijd van Ajax. Daarna naar Poco Loco, goed om de beentjes los te schudden. We lieten Alex een foto zien van een vriend van ons die we dit jaar nog niet hadden gezien. Hij herkende direct Lamin. We reden met de taxi naar  hem toe. Daar kwamen we hem tegen, slapend in zijn eigen auto met een muts op. Wij herkende hem niet totdat hij wakker werd gemaakt dmv luid geroep. Erg gelachen met elkaar en beloofd nog een afspraak met hem te maken voor een volgende ontmoeting.

Dit keer sliep ik niet tussen de bedwansen, maar tussen de kakkerlakken. Alles wendt, maar dat hij over mijn voeten liep ging met net te ver. René  kwam ze ' s nachts weer tegen, en liet toen spontaan zijn schoenen erop vallen. Het gevolg daarvan was dat ik in de vroege morgen de 2 kadavers moest opruimen, anders zou het douche putje overlopen.

Woensdag 11 december 

Ik had dit keet lekker warm gedoucht en mezelf  aangekleed, voordat ik René wakker maakten. Na het ontbijt heeft René kennis mogen maken met schooltje waar ik had gewerkt. We werden aan het denken gezet toen de leraar beweerde dat het oosten in het westen lag tijdens het  uitleggen van het Kompas. We hebben klassikaal de overeenkomsten en de verschillen van Gambia en Nederland besproken. De kinderen waren verbaasd en vonden het erg interessant. René sprak naar mij uit om ook wel in de toekomst samen voor de klas te willen staan. Dat lijkt me een leuk idee, want ik wil zeker nog een keer terug.  Daarna kennis gemaakt met een paar mensen bij mij op de compound. Helaas is de sfeer niet meer zoals deze was, omdat iedereen bijna naar huis is vertrokken en door omstandigheden zijn er geen nieuwe mensen bijgekomen.

Donderdag 12 december 

Vandaag werden we samen wakker in Tanji. Na het ontbijt zijn er nasrdr Arabische school geweest. De militairen uit Nederland,  waren bezig de school te renoveren. Helaas was het wachten op het materiaal dat niet op tijd geleverd werd. De meeste mannen konden niet verder. Het enige wat ze konden doen was spelen met de kids. Zo werd er van een autoband een schommel gemaakt en probeerden de mannen zoveel mogelijk kinderen op te tillen. De mannen die wel aan het werk waren, werden geholpen door René. Hij kon wat praktische tips overbrengen. Zoals het glad stuccen van een muur en het vervangen van het golfplaten dak. De pers kwam nog even langs, omdat dit wel een uniek stukje ontwikkelingswerk was.

Daarna zijn we naar het locale ziekenhuis geweest.  We hebben een rekenmachine gedoneerd, zonder problemen kon nu wel de juiste waarde van het hematocriet worden bepaald  in het laboratorium. Met de ezel naar Franco in, helaas ging de afspraak met de visman niet door, omdat hij een nacht had doorgewerkt. 

We hebben was spullen uit mijn huisje alvast overgebracht en daarna heerlijk gegeten in een thais restaurant. Onder weg nog een paar caps gekocht, want die kon je wel gebruiken met deze hoge temperaturen. 

Vrijdag 13 december

Een dag heerlijk kunnen relaxen aan het zwembad. Ook nog mijn badge terug gegeven in het Afrimed ziekenhuis en René een rondleiding gegeven.  Daarna lekkere wraps in het dovenrestaurant gegeten en met de taxi op zoek gegaan naar een Afrikaans luchtje nova. Het was flink zoeken, maar uiteindelijk toch gevonden.  Onderweg toen  we vast stonden in de file, ben ik bijna beroofd van mijn tas en kreeg René bijna een klap uit het niets, het scheelde niet veel of hij was flink geraakt. Zo zie je maar, je moet altijd alert blijven. In de avond lekker aan de bar van het hotel een biertje gedronken en een kaartspel gedaan. Ik begin me al een echte toerist te voelen.

Zaterdag 14 december 

Vandaag naar vismarkt gegaan om te gaan vissen op zee. Een leerling van mij zou ook mee gaan samen met  haar grotere zus. We hadden het gevoel flink te worden opgelicht, omdat we een waanzinnig hoog bedrag moesten betalen, 3000  besloten . We gooiden het roer om en besloten  op huisbezoek bij Oumie te gaan, waar we hartelijk werden ontvangen door de hele familie. Zij woonde in een huisje, dat gezellig was aangekleed en sliepen met zn drieën op een tweepersoonsmatras. Toen ik vroeg hoe hun kerstdagen eruit zouden zien, vertelde ze dit feest niet te kunnen vieren omdat er simpelweg geen geld was. Pff, ik werd er stil van en werd verdrietig bij de gedachten hoe ons kerstdiner  in Nederland eruit zou zien.  Je zou iedereen wel wat willen toestoppen, maar waar moet je beginnen en waar is het eind?? In de middag nog een batik Tafelkleed gemaakt en afscheid genomen van het leven op mijn compound. Het deed mij veel pijn, maar stiekem hebben René en ik al besproken een volgende x samen terug te gaan. Hopelijk gaat het met zijn gezondheid dan een stuk beterder, want op dit moment is hij niet veel waard. We gaan morgen voor een volledige rustdag.

In de avond kwam Lamin ons opzoeken bij Green Mamba. Hij had geld nodig voor benzine, wij hebben dat namens een Nederlandse vriend gegeven. Toen wij bijna klaar waren met eten kon hij zijn geluk niet op toen hij onze restjes mocht opeten.

Zondag 15 december 

Ons laatste volle dagje. Vanmorgen uitgeslapen en alvast deels ingepakt, we hadden zelfs ruimte over. In de middag naar het strand gegaan. Daar waren Barbara en Saba ook. Later op de middag kwam Baks nog even gedag zeggen. We hebben heerlijk gelachen bij een temperatuur van 34 graden. In de avond gegeten bij Timeless. Daar was uiteraard weer een djembee optreden, maar dit keer met waanzinnige goede danseressen. Zelfs de Gambiaanse vrouwen die net als ons ook in het restaurant zaten te eten hadden het  lef om om de beurt een heel klei  stukje te dansen. Lang dansen was ook onmogelijk want het was een giga snel ritme op de djembés. 

De taxichauffeur, Karim bracht ons weg. Hij was erg blij, want om 22 uur waren wij zijn eerste klant. Ik besloot dit keer wat extra's te geven, want hij wilde persé wachten  om ons ook weer naar huis te brengen. Bij Chosaan, hebben we zn drieën nog een afzakkertje genomen  en genoten van de muziek Het was anders als anders. Voorheen kwam ik er nooit onderuit om met Jan en alleman te dansen,  nu ik met mijn eigen vriend daar zat, werd ik met rust gelaten.

MAANDAG 16 DECEMBER 

Ons laatste dagje. Lekker ontbijtje en gezond rondom het zwembad.  Er kwam iemand langs van Corendon,  die vertelde dat het vliegtuig 1.5 uur vertraging had, da'smooi, we kregen dus nog een bonusmomentje . Super fijn dat we dat hoorden bij het hotel. Het vliegtuig die ons op zou komen halen had vertraging opgelopen door hevige tegenwind, waardoor er een tussenlandinggemaakt moest worden om te tanken. Een andet viirdeel huervan was dat we een zerr snelle vlucht hadden naar huis, want we hadden nu meewind. Er deden er 5 uur en een kwartier over, normaal duurt een vlucht tussen de 6 en 6.5 uur.

We zijn opgehaald door Jan, een vriend van René.  We gingen samen naar ons huis in Roelofsarendsveen. Mijn huis in  den -Haag is inmiddels verhuurd.